Η Μάχη του Τσαούς Τσιφλίκ – Υψώματος 1799 και η δράση του 33ου Συντάγματος Πεζικού

Γράφει ο Αρματιστής

(Ταξίαρχος ε.α. Βασίλειος Λουμιώτης)Εισαγωγικό Σημείωμα: Στις 12 Οκτωβρίου 2017 μού έγινε πρόταση από την 33^η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία – «Σύνταγμα Κυδωνιών», να είμαι ομιλητής στην εορταστική εκδήλωση που προετοίμαζε για τις 21 Νοεμβρίου 2017, στο πλαίσιο του εορτασμού της ημέρας των Ενόπλων μας Δυνάμεων. Θεώρησα ότι η πρόταση αποτελούσε ιδιαίτερη τιμή προς το πρόσωπο μου, αλλά και προς το ιστολόγιο Βελισάριος, στο οποίο αναρτώνται διάφορα κείμενά μου. Ως εκ τούτου αποδέχθηκα την πρόσκληση με ιδιαίτερη χαρά. Επέλεξα ως θέμα της ομιλίας μου «Τα αίτια της Αποτυχίας και της Ήττας του Ελληνικού Στρατού κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία –  Η δράση του 33ου Συντάγματος Πεζικού στην μάχη του Τσαούς Τσιφλίκ – Υψώματος 1799, κατά τις επιθετικές επιχειρήσεις της Στρατιάς Μικράς Ασίας τον Ιούλιο του 1921». Η ομιλία παρουσιάστηκε στις 21 Νοεμβρίου 2017 στο πολιτιστικό κέντρο του Δήμου Παιονίας (Πολύκαστρο Κιλκίς). Λόγω έλλειψης χρόνου, δεν έγινε δυνατή η παρουσίαση της δράσης του 33ου Συντάγματος Πεζικού στην μάχη του Τσαούς Τσιφλίκ – Υψώματος 1799, κατά τις επιθετικές επιχειρήσεις της Στρατιάς Μικράς Ασίας τον Ιούλιο του 1921, και αυτό ασφαλώς με λύπησε ιδιαίτερα. Υποσχέθηκα στον Διοικητή της 33^ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας, Ταξίαρχο κύριο Αθανάσιο Ναλμπάντη, ότι η «παράλειψη» αυτή θα διορθωθεί πολύ σύντομα, με ανάρτηση στο ιστολόγιο Βελισάριος, κάτι που γίνεται τώρα, με ένα περισσότερο εμπλουτισμένο κείμενο από αυτό της ομιλίας μου.

Θέλω να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου προ τον άξιο Διοικητή της 33^ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας – «Σύνταγμα Κυδωνιών», Ταξίαρχο Κύριο Αθανάσιο Ναλμπάντη, για την άκρως τιμητική πρόταση που μου εγένετο και για την άψογη και θερμή φιλοξενία που μου προσέφερε κατά την παραμονή μου στο ακριτικό Πολύκαστρο. Του εύχομαι υγεία προσωπική και οικογενειακή και σε ανώτερα. 

Το κείμενο της διάλεξης που παρουσιάστηκε, θα αναρτηθεί τις προσεχείς ημέρες.

 Ταξίαρχος ε.α. Βασίλειος Λουμιώτης

Αφιερώνεται με ταπεινότητα και σεβασμό στους νεκρούς, τραυματίες και αγνοούμενους της μάχης του Τσαούς Τσιφλίκ – Υψώματος 1799.                  

Αιωνία η Μνήμη τους.

 

Εισαγωγή

Η αναφερόμενη μάχη διεξήχθη στις 2 και 3 Ιουλίου 1921 (π.ημ.), στο πλαίσιο των θερινών επιθετικών επιχειρήσεων της Στρατιάς Μικράς Ασίας προς το Εσκή Σεχήρ. Υπήρξε μία από τις πλέον αιματηρές μάχες της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Η μάχη διεξήχθη αρχικά από την Vη Μεραρχία του Β’ Σώματος Στρατού και, από το απόγευμα της 2ας Ιουλίου, και από την Ιη Μεραρχία του Α’ Σώματος Στρατού. Το αποτέλεσμα της μάχης ήταν η διάρρηξη της οχυρωμένης τοποθεσίας της Κιουτάχειας και η σύμπτυξη του Τουρκικού Στρατού στην γραμμή ανατολικά Εσκή Σεχήρ – Σεϊντή Γαζή. Η μεγάλη νίκη της Στρατιάς Μικράς Ασίας ανήκει αποκλειστικά στους μαχητές, αξιωματικούς και τους οπλίτες της Ιης και της Vης Μεραρχίας.

 

Οι επιθετικές επιχειρήσεις του Ιουλίου 1921

Σκοπός των επιχειρήσεων σύμφωνα με το Σχέδιο της Στρατιάς, ήταν η συντριβή των εχθρικών δυνάμεων, η κατάληψη του κυρίου κέντρου εφοδιασμού αυτών στο Εσκή Σεχήρ και η απηνής καταδίωξη των δυνάμεων που θα διέφευγαν.

Σχέδιο επιχειρήσεων

Η Στρατιά θα επετίθετο με τις κύριες δυνάμεις προς την ανατολικά του Ακτσάλ Νταγ, αριστερή πτέρυγα των Τουρκικών δυνάμεων  που αμύνονταν στην οχυρωμένη τοποθεσία της Κιουτάχειας, τις οποίες θα προσπαθούσε να τις υπερκεράσει εξ ανατολών, προκειμένου να αποκόψει την υποχώρησή τους προς Σεϊντή Γαζή και Εσκή Σεχήρ. Ταυτόχρονα άλλες δυνάμεις της Στρατιάς που θα ενεργούσαν από την Προύσα προς το Εσκή Σεχήρ, από την κοιλάδα του ποταμού Αδρανού προς την Κιουτάχεια, και από το Ουσάκ δια Τζεντίζ προς την Κιουτάχεια, θα επεδίωκαν να καθηλώσουν όσο το δυνατό μεγαλύτερες εχθρικές δυνάμεις, ώστε να διευκολύνουν την ευόδωση της κυρίας επίθεσης. Επίσης ένα Συγκρότημα της Στρατιάς εκ δύο Μεραρχιών θα ενεργούσε για την κατάληψη του Αφιόν Καραχισάρ και στη συνέχεια θα κινούταν για να συνενωθεί με την κύρια δύναμη της Στρατιάς.

Το σχέδιο της Στρατιάς ήταν καλό και μπορούσε υπό προϋποθέσεις να οδηγήσει στην καταστροφή σημαντικών εχθρικών δυνάμεων. Κύριες προϋποθέσεις ήταν η εκτέλεση της επιχείρησης με αποφασιστικότητα, ο τέλειος συγχρονισμός των δευτερευουσών επιθέσεων με τον χρόνο εκδήλωσης της κύριας επίθεσης του Νοτίου Τμήματος Στρατιάς και ο στενός έλεγχος της επιχείρησης από την Στρατιά και τις Μεγάλες Μονάδες. Βεβαίως η πολυδιάσπαση των δευτερευουσών επιθέσεων δεν ήταν και ό,τι το καλύτερο αναφορικά με την ισχύ της κάθε επίθεσης, ούτε και με την δυνατότητα συντονισμού  πέντε διακεκριμένων μεταξύ τους επιθέσεων.

Κατάσταση νύκτα 1^ης Ιουλίου 1921

Το Α’ Σώμα Στρατού εξόρμησε στις 29 Ιουνίου από την περιοχή του Τουμλού Μπουνάρ και στις 30 Ιουνίου το βράδυ έλαβε επαφή με τις Τουρκικές δυνάμεις που αμύνονταν στην τοποθεσία Καραμπουγιού Νταγ – Ρουκλού Νταγ. Μέχρι το βράδυ της 1^ης Ιουλίου κατέλαβε με την Ιη Μεραρχία το Καραμπουγιού Νταγ και την ΙΙα Μεραρχία το Ρουκλού Νταγ.

Το Β’ Σώμα στρατού εξόρμησε στις 29 Ιουνίου και το βράδυ της 1^ης Ιουλίου η ΧΙΙΙη Μεραρχία είχε λάβει επαφή με τις επί του Ακτσάλ Νταγ εχθρικές δυνάμεις, ενώ η  Vη Μεραρχία βρισκόταν 3 χιλιόμετρα νότια του Τσαούς Τσιφλίκ.

Η διαταγή επιχειρήσεων της Στρατιάς για τις 2 Ιουλίου, προέβλεπε τη συνέχιση της επίθεσης των Α’ και Β’ Σωμάτων, με το Α’ Σώμα να έχει ως κύρια προσπάθειά του την κατάληψη του υψώματος Κιζίλ Σιβρί και εκείθεν συνεχίζοντας την υπερκερωτική του κίνηση, να αποκόψει την υποχώρηση των κυρίων δυνάμεων προς το Σεϊντή Γαζή. Είναι προφανές ότι η Στρατιά, μετά την κατάληψη του Καραμπουγιού και Ρουκλού Νταγ, ωθούσε το Α’ Σώμα  να ενεργήσει προς βορρά και ανατολικά του Τουρκμέν Νταγ,  με σκοπό να υπερκεράσει ευρέως τις εχθρικές δυνάμεις που βρίσκονταν στην αμυντική τοποθεσία της Κιουτάχειας, αποβλέποντας στην αποκοπή της υποχώρησής τους προς το Σεϊντή Γαζή και το Εσκή Σεχήρ, όπως προβλεπόταν και στο σχέδιό της.

 

Η Μάχη του Τσαούς Τσιφλίκ – Υψώματος 1799

Επιχειρήσεις 2ας Ιουλίου 1921

Το Β’ Σώμα Στρατού διέταξε για τη 2^α Ιουλίου, την Vη Μεραρχία (διοικητής Συνταγματάρχης Τριλίβας Ιωάννης)  να προελάσει την 0600 ώρα προς το Τσαούς Τσιφλίκ με σκοπό την απειλή των νώτων των Τουρκικών δυνάμεων που αμύνονταν στο Ακτσάλ Νταγ, ώστε να διευκολυνθεί η ενέργεια της ΧΙΙΙης Μεραρχίας.

Η Vη Μεραρχία άρχισε την προέλαση της από την περιοχή του χωριού Κιόρς, στις 0600, με εμπροσθοφυλακή το 33^ο Σύνταγμα Πεζικού υπό τον Συνταγματάρχη Ρόκα Νικόλαο, το οποίο στις 0625 ώρα δέχθηκε πυρά πυροβολικού από τα υψώματα βορειοδυτικά του Τσαούς Τσιφλίκ και βαρέως πυροβολικού από την περιοχή του Ακτσάλ Νταγ.

Επί των υψωμάτων που περιέβαλλαν το χωριό Τσαούς Τσιφλίκ, ως επίσης και στην προέκταση αυτών προς τα ανατολικά, μέχρι το ύψωμα Καρά Τας Νταγ (ύψ. 1799), αμυνόταν η 4^η Τουρκική Μεραρχία της IVης Ομάδας Μεραρχιών, υπό τον Συνταγματάρχη Κεμαλεδίν Μπέη.

Η Vη Μεραρχία, κατόπιν αναγνωρίσεως, διέταξε στις 0700 ώρα το 33^ο Σύνταγμα Πεζικού  να καταλάβει τους εκατέρωθεν του Τσαούς Τσιφλίκ οργανωμένους λόφους Τσατάλ Τεπέ (υψ. 1270 μ.)  και  Γιουμρού Τσαλ (υψ. 1323 μ.), το δε 44^ο Σύνταγμα Πεζικού να προωθήσει ένα Τάγμα του (το ΙΙΙ/44) στην περιοχή του χωριού Ισμεντζίκ, στο ύψος της σιδηροδρομικής γραμμής, για την  κάλυψη του δεξιού του 33^ου Συντάγματος. Την επίθεση του Συντάγματος θα υποστήριζε η Vβ Μοίρα Ορειβατικού Πυροβολικού εξ οκτώ πυροβόλων Σνάιντερ Ντυκρέτ των 65 χιλ.

Το 33^ο Σύνταγμα αναπτύχθηκε κάτω από τα πυρά των αμυνομένων Τουρκικών δυνάμεων και  στις 0815 επιτέθηκε ορμητικά και κατέλαβε στις 0930 το Γιουμρού Τσαλ και στις 1000 το Τσατάλ Τεπέ. Οι Τουρκικές δυνάμεις προσπάθησαν να ανασυνταχθούν για να εκτοξεύσουν αντεπίθεση αλλά διαλύθηκαν από το εύστοχο πυρ του ορειβατικού πυροβολικού που υποστήριζε το 33^ο Σύνταγμα, το οποίο συνέχισε την επίθεσή του προς το Αγκαλάρ (Ahiler). Η 4^η Τουρκική Μεραρχία υπέστη σημαντικές απώλειες. Μεταξύ των νεκρών ήταν και ο διοικητής της Μεραρχίας Συνταγματάρχης Ναζήμ Μπέης, ο δε επιτελάρχης της, που τραυματίστηκε, συνελήφθη αιχμάλωτος. Η Vη Μεραρχία μέχρι εκείνη την ώρα δεν είχε εμπλέξει στην μάχη τις υπόλοιπες δυνάμεις της, αλλά τις είχε κλιμακωμένες σε βάθος, επειδή η ΧΙΙΙ Μεραρχία αριστερά της δεν είχε εκτοξεύσει ακόμη την δική της επίθεση, η δε Ιη Μεραρχία του Α’ Σώματος Στρατού, δεξιά της, που ανέβαινε από το Καραμπουγιού Νταγ, δεν είχε ακόμη εμφανιστεί.

Από την 0900 ώρα τα επί του Ικδέ Τσαλ Τουρκικά τμήματα άρχισαν να παρενοχλούν δια πυρών το 33^ο Σύνταγμα, με αποτέλεσμα να ενεργήσει κατ’ αυτών αρχικά το ΙΙΙ/44 Τάγμα, που είχε προωθηθεί στο Ισμεντζίκ. Στις 0945 ώρα το 44^ο Σύνταγμα διατάχθηκε να προωθήσει και δεύτερο τάγμα (το Ι/44) προς τα υψώματα Ικδέ Τσαλ.

Στις 1020 ώρα, η Vη Μεραρχία, προκειμένου να απαλλάξει το μαχόμενο 33^ο Σύνταγμα από την σοβαρή παρενόχληση που δεχόταν από τα υψώματα Ικδέ Τσαλ, διέταξε το 44^ο Σύνταγμα να επιτεθεί δια δύο ταγμάτων κατά των υψωμάτων Ικδέ Τσαλ και ακόμη βορειότερα και να προωθήσει ένα τάγμα (το ΙΙ/44) στον αυχένα βορειοδυτικά του Ισμεντζίκ. Κατόπιν τούτου τα δύο τάγματα του 44^ου Συντάγματος κατέλαβαν τα υψώματα Ικδέ Τσαλ και προήλασαν ορμητικά προς την κορυφή του Υψ. 1799, αλλά σταμάτησαν προ ισχυρότατα οχυρωμένης εχθρικής περιβολής προ της δυτικής αντηρίδας του Καρά Τας Νταγ. Το 33^ο Σύνταγμα διατάχθηκε να παραμείνει στις θέσεις του μέχρι να εκκαθαριστεί η κατάσταση στο δεξιό του.

Οι Τούρκοι αντιλαμβανόμενοι τους κινδύνους που διέτρεχαν από την απώλεια του Υψ. 1799, που αποτελούσε το στήριγμα της αριστερής τους πτέρυγας, προώθησαν ταχύτατα προς το Καρά Τας Νταγ, τις Μεραρχίες 7^η και 3^η Καυκάσου, τα πρώτα τμήματα των οποίων άρχισαν να καταφθάνουν στην τοποθεσία περί την 1300 ώρα. Οι Μέραρχοι των δύο Μεραρχιών ανέβηκαν στην κορυφή του 1799, συνδέθηκαν τηλεφωνικά με την IVη Ομάδα Μεραρχιών και αποφασίστηκε η μεν 3^η Μεραρχία να αναλάβει την άμυνα του Καρά Τας Νταγ, η δε 7^η να ενισχύσει την 4^η Μεραρχία. Επίσης και η 4^η Τουρκική Μεραρχία βλέποντας να καταφθάνουν ενισχύσεις, άρχισε να ενεργεί επιθετικά κατά του 33^ου Συντάγματος.

Από την άλλη πλευρά ο διοικητής του Δυτικού Μετώπου, Ισμέτ πασάς,  επιδιώκοντας να επιτύχει υπεροχή ισχύος στην περιοχή του Τσαούς Τσιφλίκ – Καρά Τας Νταγ, ενίσχυσε την IVη Ομάδα Μεραρχιών με την 23^η Μεραρχία που μεταφέρθηκε σιδηροδρομικά από το Εσκή Σεχήρ, καθώς και με δύο Συντάγματα Πεζικού και ένα Ιππικού από την Κιουτάχεια.

Στις 1300 ώρα η 7^η Τουρκική Μεραρχία επιτέθηκε εκ Γιοτσαρή κατά του δεξιού πλευρού του 33^ου Συντάγματος. Από τις 1400 ώρα η κατάσταση της Vης Μεραρχίας γίνεται κρίσιμη, τα προωθημένα τμήματα του 33^ου Συντάγματος προς Αγκαλάρ και δυτικά Γιοτσαρή ανακαλούνται και διεξάγουν σκληρό αγώνα για να διατηρηθούν επί του Τσατάλ Τεπέ και του Γιουμρού Τσαλ, το δε 44^ο Σύνταγμα αγωνίζεται να κρατηθεί προ της εχθρικής περιβολής. Επίσης το Τουρκικό πυροβολικό βάλλει εκ τριών κατευθύνσεων σφοδρότατα κατά της Vης Μεραρχίας. Στις 1500 ώρα, η Vη Μεραρχία ενίσχυσε το 33^ο Σύνταγμα, που είχε διαθέσει όλες τις δυνάμεις του στη γραμμή μάχης, με το ΙΙ/44 Τάγμα που βρισκόταν στον αυχένα βόρεια του Ισμεντζίκ και τον Β’ Λόχο Σκαπανέων. Επίσης διέταξε να προωθηθούν προς τον αυχένα βόρεια του Ισμεντζίκ δύο Τάγματα του 43^ου Συντάγματος Πεζικού. Το 33^ο Σύνταγμα ενισχυθέν αποκρούει αλλεπάλληλες σφοδρές Τουρκικές επιθέσεις. Το 44^ο Σύνταγμα αντιμετωπίζοντας ισχυρή αντίσταση, αδυνατεί να προχωρήσει.

Είναι ενδιαφέρον ότι η Vη Μεραρχία, μέχρι τουλάχιστον την 1500 ώρα, μάχεται μόνη αυτή από όλη την Ελληνική Στρατιά, εναντίον τριών Τουρκικών Μεραρχιών.  Ενεργεί επίσης κατά του Καρά Τας Νταγ, που βρίσκεται εκτός του δεξιού της ορίου, και αυτό επειδή το δεξιό πλευρό της είναι ακάλυπτο.

Στις 1300 ώρα φάνηκε στην περιοχή του Αϊρατζίκ Γκεντίκ η εμπροσθοφυλακή της Ιης Μεραρχίας, ο διοικητής της οποίας αφού πραγματοποίησε αναγνώριση, αποφάσισε να επέμβει στον διεξαγόμενο αγώνα για την ανακούφιση της Vης Μεραρχίας, από την οποία είχε ήδη λάβει αγωνιώδες μήνυμα για βοήθεια. Με διαταγή που εξέδωσε κατηύθυνε το 5^ο και 4^ο Σύνταγμα να επιτεθούν κατά του Καρατάς Νταγ και το 1/38 Σύνταγμα Ευζώνων να ενεργήσει υπερκερωτικά κατά του αριστερού πλευρού των επί του υψώματος 1799 Τουρκικών δυνάμεων.

Λόγω της επέμβασης της Ι Μεραρχίας στην διεξαγόμενη μάχη, ο αγώνας του 44^ου Συντάγματος διευκολύνεται, αλλά στο αριστερό όπου μάχεται το 33^ο Σύνταγμα, οι ορμητικές αντεπιθέσεις των Τούρκων αποκρούονται με μεγάλη δυσκολία.

Την 1900 ώρα, η 7^η Τουρκική Μεραρχία και δυνάμεις των 3^ης, 4^ης και 23^ης Μεραρχιών, κατόπιν ισχυρής προπαρασκευής πυροβολικού, επιτέθηκαν κατά του αριστερού του 44^ου Συντάγματος, κατά του αυχένα βορειοδυτικά του Ισμεντζίκ και του δεξιού του 33^ου Συντάγματος. Το 44^ο Σύνταγμα υποχώρησε προς το δεξιό του, που στηριζόταν από το 5^ο Σύνταγμα της Ιης Μεραρχίας και συγκρατήθηκε. Στον αυχένα όμως του Ισμεντζίκ, όπου μαχόταν το 33^ο Σύνταγμα, η επιτυχία των Τούρκων ήταν μεγαλύτερη. Την κατάσταση έσωσε η έγκαιρη επέμβαση τάγματος του 43^ου Συντάγματος, που μόλις είχε φθάσει στην περιοχή και αντεπιτέθηκε ορμητικά κατά των Τούρκων με την υποστήριξη δύο Μοιρών Ορειβατικού Πυροβολικού. Οι Τουρκικές δυνάμεις υποχώρησαν και τα τμήματα του 33^ου Συντάγματος επανήλθαν στις θέσεις τους επί του Γιουμρού Τσαλ.

Ο αγώνας που διεξαγόταν μέχρι αργά το βράδυ ήταν σκληρός και αιματηρός. Εναντίον της Τουρκικής περιβολής, προ της δυτικής αντηρίδας του Καρά Τας Νταγ, επιχειρούσαν τα 44^ο και 5^ο Συντάγματα τα οποία κατέλαβαν την δυτική κορυφή, αλλά ανατράπηκαν και αγωνίστηκαν με την λόγχη μέχρι το πρωί για να κρατήσουν την οχυρωμένη περιβολή, η οποία και τελικά παρέμεινε στην κατοχή τους. Το 4^ο Σύνταγμα στο κέντρο, ύστερα από σκληρό αγώνα πλησίασε το χαράκωμα της κορυφής του 1799, αλλά και τις τρεις φορές που επιτέθηκε σταμάτησε από τα πυρά των πολυβόλων πάνω στο συρματόπλεγμα, όπου την επομένη ημέρα καταμετρήθηκε μεγάλος αριθμός πεσόντων του Συντάγματος.

Αριστερά, στο Τσαούς Τσιφλίκ, ο αγώνας που διεξαγόταν προ του μετώπου του 33^ου Συντάγματος ήταν επίσης τραχύς και άγριος. Κατά την διάρκεια της νύκτας οι Τούρκοι εκτόξευσαν δύο αντεπιθέσεις, οι οποίες όμως αποκρούσθηκαν.

Καθ’ όλη την διάρκεια του σκληρού 24ωρου αγώνα που διεξαγόταν από το 33^ο Σύνταγμα, η αριστερά αυτού ΧΙΙΙη Μεραρχία του Β’ Σώματος Στρατού, παρέμεινε ακίνητη και απαθής στο δράμα που διεξαγόταν μερικά χιλιόμετρα δεξιά της. Η αδράνεια της ΧΙΙΙης Μεραρχίας αριστερά, επέτρεψε στην Τουρκική ηγεσία να αποσύρει 5 Τάγματα της 5^ης Μεραρχίας Καυκάσου, που αμυνόταν επί του Ακτσάλ Νταγ και να τα μεταφέρει έναντι του 33^ου Συντάγματος Πεζικού, το οποίο πλέον αντιμετώπιζε συνολικά, 7 Τάγματα της 4^ης Μεραρχίας, 5 Τάγματα της 5^ης Μεραρχίας Καυκάσου, μέρος της 7^ης Μεραρχίας και μέρος της 23^ης Μεραρχίας.

Γενική κατάσταση το βράδυ της 2ας Ιουλίου 1921

Το βράδυ της 2ας Ιουλίου η γενική κατάσταση ήταν η εξής:

Από τις 11 Μεραρχίες της Στρατιάς, οι μόνες που έλαβαν μέρος σε μάχη, ήταν η Ιη του Α’ Σώματος και η Vη του Β’ Σώματος.

Η Στρατιά δεν διέθετε εικόνα για τον σφοδρό και αιματηρό αγώνα που διεξαγόταν στα υψώματα του Τσαούς Τσιφλίκ και του Καρά Τας Νταγ, και για αυτό στο εκδοθέν δελτίο στρατιωτικής κατάστασης, ουδέν το συγκεκριμένο περιελάμβανε επ’ αυτού, αλλά αναφερόταν σε αριθμούς καταληφθέντων όπλων και σε «σφοδρότατη» επίθεση κατά του Αφιόν Καραχισάρ που αποκρούσθηκε  δια ορμητικών αντεπιθέσεων των ημετέρων στρατευμάτων.

Ακριβή εικόνα για την διεξαγόμενη μάχη δεν διέθεταν ούτε τα Α’ και Β’ Σώματα Στρατού, και ως εκ τούτου δεν επενέβησαν για να συντονίσουν τις Μεραρχίες τους που μάχονταν στο Τσαούς Τσιφλίκ  και στο Καρά Τας Νταγ, με αποτέλεσμα η ΙΙα και η ΧΙΙΙη Μεραρχίες να παραμείνουν θεατές της σκληρής μάχης που διεξαγόταν στην μεταξύ τους εδαφική περιοχή. Ο συντονισμός όμως που δεν επετεύχθη σε επίπεδο Στρατιάς και Σωμάτων Στρατού, επετεύχθη μεταξύ της Ιης Μεραρχίας του Α’ Σώματος και της Vης του Β’ Σώματος, με την Ιη να συνδράμει τον αγώνα της Vης.

Οι λοιπές Μεραρχίες της Στρατιάς μέχρι το βράδυ της 2ας Ιουλίου δεν είχαν λάβει επαφή με τον εχθρό.

Επιχειρήσεις 3ης Ιουλίου 1921

Στις 0545 ώρα οι δυνάμεις που είχαν συγκεντρωθεί βόρεια του Τσαούς Τσιφλίκ, και που όπως ήδη αναφέρθηκαν, ύστερα από ισχυρή προπαρασκευή πυροβολικού εκτόξευσαν σφοδρή επίθεση εναντίον του 33ου Συντάγματος [33^ο Σύνταγμα, ΙΙ/44 Τάγμα, Β’ λόχος Σκαπανέων], που κάμφθηκε ελαφρώς. Σύντομα όμως αναδιοργανώθηκε και αντεπιτέθηκε με πρωτοφανή ορμή κατά των Τούρκων. Διεξήχθη επί μία ώρα αληθινή γιγαντομαχία δια της λόγχης και χειροβομβίδων. Στο τέλος υπερίσχυσε ολοκληρωτικά το 33^ο Σύνταγμα Πεζικού, με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να τραπούν  σε άτακτη φυγή προς βορρά.

Δεξιότερα, το πρωί της 3ης Ιουλίου και ύστερα από συνδυασμένη ενέργεια των Ιης και ΙΙας Μεραρχιών, καταλήφθηκε το ύψωμα 1799.

Η δεξιά πτέρυγα της Τουρκικής τοποθεσίας είχε διαρρηχθεί. Κατόπιν της απώλειας της ισχυρά οχυρωμένης τοποθεσίας Τσαούς Τσιφλίκ –  Καρατάς Νταγ, που αποτελούσε και την κλείδα της αριστερής Τουρκικής πτέρυγας, η Τουρκική ηγεσία αποφάσισε την σύμπτυξη των δυνάμεων της.

Οι απώλειες από την διήμερη μάχη, ήταν μεγάλες και φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:

Δεν υπάρχουν προς το παρόν στοιχεία για την κατανομή των απωλειών κατά Σύνταγμα.

 

 https://belisarius21.wordpress.com/